Prix Pictet : Binyılın Odağı
‘Güç’ İstanbul Modern’ de
*Sağ:Daniel BeltráPetrol Sızıntısı #1: Yakılan petrol birikintisinden çıkan duman yükseliyor. Meksika Körfezi’nde yüzeydeki petrolü arındırmak için 411 kontrollü yakma operasyonu yapıldı17 Haziran 2010Meksika Körfezi, ABD
*Sol:Guy TillimBir geleneksel dansçı ve kalabalık, havalimanından mitinge yürüyen Jean-Pierre Bemba’yı selamlıyorTemmuz 2006Kinshasa, Demokratik Kongo Cumhuriyeti
İçinde bulunduğumuz zamanın toplumsal ve çevresel
sorunlarına dair kolektif bir çaba, yaşadığımız bin yılın tanığı fotoğraflar… Cenevre
Merkezli özel banka Pictet & Cie tarafından 2008 yılında başlatılan Prix
Pictet, fotoğrafın gücüyle geniş ve paradoksal bir tema yaratarak, odağını 4.
Yılında ‘Güç’ konusuna çeviriyor.
Günümüzün en önemli fotoğraf ödüllerinden Prix Pictet, hayranlık uyandıran
ama aynı zamanda rahatsız eden görüntülere sahip, geniş bir tema olan ‘Güç’ile
dünyayı dolaşıyor. Prix Pictet’ in kazanan ismi, finale kalan 10 ülkeden katılan 12
sanatçının içinde bulunduğumuz zamanın toplumsal ve çevresel sorunlarına dair
kolektif bir bilinç yaratan çalışmalarının bir araya geldiği Londra’ daki Saatchi
Gallery’ nin sergi açılışında 9 Ekim 2012’ de açıklanmıştı. Prix Pictet: Güç
sergisi şimdilerde Macaristan’ın başkenti Budapeşte ve Hollanda’ nın başkenti Amsterdam’
da yer alan Hungarian House of
Photography ve Huis Marseille Museum
for Photography ile eş zamanlı olarak İstanbul Modern Fotoğraf Galerisi’
nde de 28 Nisan’ a kadar görülebilir.
Özel bir banka olan Pictet & Cie
tarafından 2008 yılında başlatılan Prix Pictet, sırasıyla “Water”, “Earth” ve
“Growth” temalarından sonra, dördüncü yılında hayli ses getiren “Power” teması
ile binyılın çevresel ve toplumsal sorunlarına dikkat çekmeyi başarmış dünyanın
önde gelen fotoğraf ödülleri arasında yer alıyor. Sergi fotoğrafın gücü ile insan
ve doğa arasındaki hayatta kalma mücadelesi, sebep olduğumuz hasar karşısındaki
çaresizliğimiz, toplumsal güç çatışmaları, işgal ve isyanlarla bugün içinde
bulunduğumuz dünyadaki iktidarın ikilemlerini anlatıyor. Hayranlık uyandırırken
aynı zamanda da rahatsız edici görüntülere sahip sergi, İstanbul Modern seyircisini
tedirginlik verici güç olgusu etrafında, yakın geçmişte yaşadığımız ve halen
yaşamakta olduğumuz çarpıcı gerçekleri cesurca düşünmeye davet ediyor. Umudun
ve yenilenmenin aracını büyük şirket ve kuruluşların sürdürülebilirlik
konusundaki destekleyici yaklaşımlarında aramak her ne kadar ironik olsa da, Pictet
& Cie, dördüncü yılında İsveç Merkezli yardım örgütü Medair’ ı destekliyor
ve Pictet & Cie, destek ödülünü adaylardan Simon Norfolk’ un çalışmalarına
layık görerek Medair bölgesinde çalışan Afgan ve uluslararası çalışanların da desteğiyle
dünyanın dikkatini Bamyan eyaletine çekmeyi hedefliyor.
İnsanının çok temel bir ikilemini ele alan
dördüncü Prix Pictet’ yi çatışmaları,
dünyadaki olayları yada toplumsal meseleleri ele alan büyük boyutlu renkli
çalışmaları ile tanınan Luc Delahay kazandı. Prix Pictet’ in iki ödülü
bulunuyor: biri 100.000 İsveç Frangı para ödülü, diğeri ise aday
fotoğrafçılardan birinin Banka’ nın sürdürülebilirlik projesi yürüttüğü bir
bölgeyi fotoğraflamak üzere davet edildiği Destek Ödülü. 100.000 İsveç Frangı
para ödülüne layık görülen Luc Delahay, 1985 yılında Sipa Press fotoğraf
ajansına katılmış, savaş muhaberliğine odaklanmış ve 1994 – 2004 yılları
arasında Magnum ajansına üye olmuş bir fotoğrafçı. Aynı zamanda çalışmaları
dünyanın dört bir yanında sergilenen sanatçının, yayınlanmış birçok kitabı da
bulunmakta. Delahay’ ın kazandığı ödüller arasında, Prix Pictet fotoğraf ödülü
dışında Deutsche Börse Fotoğraf Ödülü (2005) ve Robert Capa Altın madalyası
(2002, 1992 ) ödülleri de yer alır. 1962, Fransa doğumlu sanatçı, fotoğraf
sanatına olan ilgisini ‘ Genellikle insan ilişkilerinin görünür, çok, faal ve
problemli olduğu bir mesafede kalıyorum. Anlatıyla ve fotoğrafın gerçeklik
üzerindeki fenomenolojik etkisiyle ilgileniyorum.’ cümlesi ile tanımlıyor.
Maruz kalınan ve ona tepki verenlerin gerçeklikleri Delahay’ in objektifinden İstanbul Modern
Fotoğraf Galerisi’ nde tüm çıplaklığıyla
görülebilir.
İspatın varlığını zayıfı sindiren güç
kelimesi tanımlıyor; şehir banliyölerindeki varolma savaşlarını, Meksika’daki
BP petrol sızıntısı karşısındaki çaresizliğimizi ve insana özgü birçok ikilemi
bellediğimize kazımaya hazır Prix
Pictet: Güç sergisinin bir diğer güçlü ismi de Joel Sternfeld. Kanada’ lı
sanatçının objektifinden 2005 yılının Kasım ayında düzenlenen Birleşmiş
Milletler Iklim Değişikliği Konferansına katılan Gana Ormancılık Komisyonu
Kurumsal Müdürü Robert Kofi Bamfo’ nun yüzünde görülen endişe ve çaresizliklik
ile, Sternfeld dolaysız bir
biçimde bir otoritenin global şirketlerin çevreye verdiği zararın karşısında kifayetsiz
kalışının portresini gösteriyor bizlere. Bugün içinde bulunduğumuz dönem,
insanla dünyanın temel ilişkisinin değişime uğradığı bir zaman aralığına
düşüyor. Sternfeld ise bu değişimi, Değiştiğinde isimli bir metin yaratarak
gelmesi umut edilen bir dönüm noktası için tüm dünyadan olumlu tepkileri
topluyor.
Yabancılaşmış Bölge olarak çağırılan 30 kilometre yarıçapındaki alana
objektifini çeviren Azerbeycan uyruklu Rena Effendi ise 4. Düzenlenen Prix Pictet
fotoğraf yarışmasının bir diğer güçlü ismi.
Nükleer faciasının uzun vadeli etkilerinin hala görüldüğü Ukranya
Çernobil’ e ve Yabancılaşmış Bölge’
de yaşayan çoğu yaşlı kadın olan 200’ den fazla insana objektifini çeviren
Effendi, insan gücünün yıkım karşısındaki direnişini ve bu güçle beraber gelen
ısrarı gözler önüne seriyor. SSCB’ de büyüyen Rena Effendi, 2001 yılında
fotoğraf çekmeye başlamış ve ardından gelen başarılı çalışmaları ile 2002 –
2008 yılları arasında gerçekleştirdiği Pipe
Dreams: A Chronicle of Lives Along the Pipline projesi ile Getty Images
Editoryal Fotoğraf bursu da dahil bir çok ödüle imza atmış. Sanatçının
çalışmaları arasında İran ve Türkiye’ yi de ele alan çeşitli fotoğraflar
Effendi’ nin portfolyosunda görülebilir.
Yolu İstanbul Modern’ e düşen sanatseverleri en çok etkileyen bir diğer
çalışma ise Daniel Beltra‘nın Meksika’daki hepimizin, oturduğu yerden seyirci
kalarak hayretler içinde izlediği petrol sızıntısını anlattığı fotoğrafı Petrol Sızıntısı #9. Beltra, Meksika
Körfezi’ nde yaşanan sızıntı sırasında Louisiana kıyısından çıkıp, yaşanan
çevre felaketini 900 metre yükseklikten fotoğraflıyor ve bu vesile ile
toplumun petrole olan bağımlılığını utandıran Petrol Sızıntısı #9 adlı fotoğrafı gözler önüne seriyor. Daniel
Beltra’ nın objektifinden çıkan bu gerçek bize sadece petrole olan
bağlılığımızdan bahsetmiyor; aynı zamanda bizi felaketten etkilenen yaklaşık
1000 kilometrelik sahil şeridinden ve halen devam eden temizleyici maddenin etkilerinden
bir şekilde haberdar ediyor.
Pirx Pictet: Güç sergisine tanıklık eden her kişi, sergiyi gezdikten sonra
bir olgunun karşısında güçsüz kılınan insan gözüne bürünüyor ister istemez. Provokatif
olduğu kadar değişik bakış açılarını da barındıran serginin diğer sanatçıları
arasında; Robert Adams, Mohamed Bourouissa, Philippe Chancel, Edmund Clark,
Carl De Keyzer, Jacqueline Hassink, An-My Lê, Joel Sternfeld ve Guy Tillim yer
alıyor. İnsanlığın yakın tarihine dürüstçe bakan ve gücün yarattığı yıkımların
gerçekliğine ışık tutan sergi, insanın dünya üzerindeki sürdürülebilir olan ya
da olmayan yönleriyle yansıttığı endişe ile bugün yaşadığımız dönem insanın
farkındalığını arttırmayı hedefliyor. Geri döneceğimiz bir noktayı çoktan
geçmeden, 28 Nisan’ a kadar İstanbul Modern Fotoğraf Galerisi’ nde görülebilen Prix Pictet: Güç sergisine siz de bir
göz atın, bakın bakalım, hala bir umut var mı?
* İstanbul Modern web sitesi